BULGARİSTAN’DA ÇALIŞMA KOŞULLARI VE VİZE

BULGARİSTAN’DA ÇALIŞMA KOŞULLARI VE VİZE

YABANCILARIN YASAL STATÜLERİ

Yasal Çerçeve ve Genel Kurallar

Yabancıların Bulgaristan’daki yasal statüleri Anayasa, Yabancı Uyruklular Kanunu (1998) ve bu Kanunun Uygulama Yönetmeliği ile Vizelerin Verilmesine Dair Genelge hükümleri ile düzenlenmektedir. Bu alandaki Bulgar mevzuatının genelde AB’nin ilgili mevzuatıyla uyumlu olduğu söylenebilir.

Bulgar Anayasası, aksi kanunla öngörülmediği müddetçe, yabancıların Bulgar vatandaşları ile aynı kanuni haklardan faydalanmasını ve aynı yasal yükümlülüklere tabi olmasını öngörmektedir.

Bulgar mevzuatına göre yabancıların hakları aşağıdaki alanlarda sınırlandırılmıştır:

Mülkiyet hakları: Yabancılar, yasal miras dışında toprak mülkiyetine hak kazanamazlar. Bulgaristan’ın AB üyeliği ile birlikte AB vatandaşlarına bu konuda kısıtlı istisnalar tanınmaktadır.

Mesleki haklar: Yabancılar devlet memuru, gümrük memuru veya Dışişleri Bakanlığı memuru olarak istihdam edilemezler. Patent Ofisinde, Elektronik Medya Konseyi vb. kuruluşlarda çalışamazlar, noter olamazlar.

Bütün yabancılar, Bulgaristan’a girişlerinde ziyaret amaçlarını ve kalacakları adresi beyan etmek zorundadır.

Yabancıların Bulgaristan’a Girişleri

Aksi bir anlaşma ile belirlenmedikçe tüm yabancılar Bulgaristan’a girişleri ve burada ikamet etmek için vize temin etmek zorundadırlar.

Vize Türleri

Geçerli bir vize dahi Bulgaristan’a giriş garantisi vermeyebilir. Sınır kontrol görevlileri yabancının ülkeye kabulü için gerekli şartlara sahip olup olmadığı konusunda nihai karar verme yetkisine sahiptir.

Yabancı Uyruklular Kanunu vize türlerini “transit vize, kısa süreli vize ve uzun süreli vize” olmak üzere üçe ayırmaktadır:

“Transit vize”- “C” Vize türüdür, 24 saat içinde Bulgaristan üzerinden başka bir ülkeye transit geçecek kişiler için gereken vize türüdür.

“Kısa süreli vize”- “C”- Vize türüdür, bir yabancının altı aylık bir süre içinde toplamda 90 günden fazla kalmamak kaydıyla bir defalık veya çok sayıda giriş yapabilmesini sağlar.

“Uzun süreli vize”- “D”- Vize türüdür, yabancı uyruklunun Bulgaristan’a giriş yapıp sonrasında uzun süreli veya süresiz ikamet izni için başvurmasına el veren vize türüdür. Bu vizenin geçerliliği altı aydır ve sahibine 90 güne kadar oturum izni sağlar.

İkamet İzinleri

İkamet izinleri ülkede üç aydan daha fazla kalmaya niyetli yabancılar için verilmektedir. Bazı ülke vatandaşları (örneğin, Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya, İrlanda, İngiltere, Kanada, ABD ve İsviçre vatandaşları) için bu süre bir aydır.

İki tür ikamet izni bulunmaktadır:

• Uzun süreli ikamet izinleri – en çok bir yıla kadar,
• Süresiz ikamet izinleri – sürekli bir oturum izni sağlar.

Uzun süreli ikamet izinleri verilmesinde en sık rastlanılan gerekçeler:

• Yabancı uyruklu kişi bir Bulgar şirketinin yönetim veya gözetim (supervisory) kurulunun üyesidir.
• Yabancı uyruklu kişi Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odasına (BCCI) kayıtlı bir firmanın ticari temsilcisidir.
• Yabancı uyruklu kişi Bulgar İstihdam Ajansı tarafından verilen çalışma iznine sahiptir.
• Yabancı uyruklu kişi Bulgaristan’da ekonomik bir faaliyet sürdürmektedir ve en az 10 Bulgar uyruklu istihdam etmektedir.

Bir yabancının ikamet iznine başvurabilmesi için öncelikle uzun süreli bir vize temin etmesi gerekmektedir.

Uzun süreli ikamet izni başvurularında aranan genel Belgeler:

1. Standart Vize başvuru formu,
2. Başvuru sahibine ait geçerli bir pasaport,
3. Vesikalık Fonograf 1 adet
4. Başvuru sahibinin Bulgaristan’da kalacağı süre boyunca ikamet edeceği bir yeri temin ettiğine dair       kanıtlar (örneğin kira kontratı noter tasdikli),
5. Başvuru sahibinin Bulgaristan’da kalacağı süre boyunca doğacak maliyetleri karşılayabilecek mali kaynaklara sahip olduğunu gösteren kanıtlar (Başvuru sahibin adına Banka hesabı, hesabında bulunması gereken Bakiye en az 1500 Euro olmalı),
5. Gerekli vize Harcın yatırmış olduğuna dair Dekont.

Not: Yukarıdaki yazdıklarım tüm uzun süreli ikamet izinlerinde aranan Genel Belgeler, diğer Belgeler Vize başvurusunda bulunan nedene göre değişir! 

Uzun süreli ikamet izni başvurusu, uzun süreli vizenin süresinin dolmasına en az 30 gün kala Yabancı Uyruklular Polis Şubesinde Göç İdare Müdürlüğüne müracaat etmeli gerekmektedir. Uzun süreli ikamet izni şartlara göre yenilenebilir. Başvuru sahibi Bulgaristan topraklarında bir önceki takvim yılı içinde 6 ay  (180 gün) ve bir günden az ikamet ettiyse süre yenileme talebi reddedilebilir.

Uzun süreli ikamet izni sahibi yabancı, Bulgar vatandaşlarına tanınan her türlü haktan yararlandığı gibi, onların tabi olduğu yükümlülüklere de tabi olur. Örneğin, Bulgar işveren tarafından istihdam edilebilir, sosyal güvenlik tazminatı alabilir ve sağlık sigortasından faydalanabilir.